Om te beginnen een consumententip. Mocht u van plan zijn om, bijvoorbeeld als cadeau voor uw schoonmoeder, op de Boekenbeurs een boek van het beroemde vtm-poetsduo Sien & Maria te kopen, koop dat boek dan aan de stand van uitgeverij Van Halewyck. Voor de spotprijs van 5 euro koopt u daar Sien & Maria, opgeruimd staat netjes, een 250 pagina's dik boek boordevol nuttige tips met betrekking tot de schoonmaak, de kleine zowel als de grote.
Voor dat boek is er echter ook een alternatief. Als u voor een passend cadeau ter attentie van uw schoonmoeder liever vier keer zo die diep in de buidel tast, dan moet u zich naar de stand van Lampedaire Uitgevers begeven. Daar ligt Sien & Maria, de ultieme poetsgids voor jong en oud! uitgestald, een boek dat bijna 20 euro kost en nauwelijks van Sien & Maria, opgeruimd staat netjes verschilt.
In het ene boek staat met moeite één tip die niet in het andere boek te vinden is. Het verschil zit 'm, zo leert een onderzoekje van De Werktitel, in de nuances. Om maar meteen de drie belangrijkste nuances te noemen: het boek van Lampedaire is voorzien van een gifgroen omslag (in plaats van het roze van het origineel), het is slechter geschreven dan het origineel en het valt, anders dan het origineel, al kort na het openslaan uit elkaar.
Over het allesbehalve propere verhaal achter de transfer van Sien & Maria van Van Halewyck naar Lampedaire Uitgevers kon u dit weekend al een en ander lezen in De Standaard. Kort samengevat komt het erop neer dat Sien & Maria zonder enig overleg met hun vorige uitgever overstapten naar Lampedaire om daar, zij het met een andere ghostwriter, ongeveer hetzelfde boek op de markt te gooien.
Dat ze daar bij Van Halewyck niet mee kunnen lachen, is niet meer dan begrijpelijk. Met meer dan 100.000 verkochte exemplaren waren de boeken van goudhaantjes Sien & Maria de afgelopen twee jaar van cruciaal belang voor de financiële gezondheid van die uitgeverij. Uitgeefster Lut Raymaeckers van Van Halewyck wil het woord diefstal niet in de mond nemen, maar was zacht uitgedrukt not amused toen ze zag dat 'haar' boek plots was weggekaapt door een andere uitgeverij.
Een pijnlijk verlies, al wil ze in een gesprek met De Werktitel toch enige nuance aanbrengen: "Je mag de opbrengst van die Sien & Maria-boeken ook niet overschatten. Wij hebben het spel eerlijk gespeeld. Sien & Maria was een tv-programma van de productiemaatschappij FremantleMedia, in opdracht van vtm. We betalen die partners meer dan wat we aan royalty's voor een auteur betalen (circa 10 procent van de opbrengst, nvdr)."
Lampedaire Uitgevers betaalt de vtm en de productiemaatschappij helemaal niets voor geleverde diensten, te weten: het groot maken van Sien & Maria. Je zou het een reden kunnen noemen om de grote poetswonders Sien & Maria en hun uitgever een gebrek aan netheid te verwijten. Maar wat valt eraan te doen? "Niets", vreest Wim Hubrechtsen, directeur line extensions bij de VMMa. Net als Van Halewyck waren ze verbaasd toen ze vaststelden dat Sien & Maria zonder enig overleg met een nieuw boek kwamen. "Maar wat kunnen we daartegen beginnen? Wij kunnen toch niemand verbieden om een boek te schrijven?"
Onder meer om dit soort fratsen in de toekomst te vermijden is de VMMa ondertussen gestart met vtm books. "Met dit label willen we de lezer de garantie geven dat het om het authentieke boek gaat", vertelt Hubrechtsen aan De Werktitel. Voorlopig koestert de VMMa ook geen plannen om van vtm books een eigen uitgeverij te maken, maar stel u eens voor dat. Sla er de enige betrouwbare boekentoptien (boek.be) van het afgelopen jaar op na en u kunt zich een voorstelling maken van het inkomstenverlies van sterkhouders als onder meer Lannoo (SOS Piet), Van Halewyck (Sien & Maria en Boer zkt vrouw) én Lampedaire (Sien & Maria).
Eén kanttekening toch: misschien hebben die sterkhouders het onheil zelf over zich afgeroepen door zo hard achter de tv-successen te lopen. Waarbij meteen ook de vraag rijst of er voor die uitgeverijen een alternatief was. Maar daarover later meer.
Terug naar de Boekenbeurs. Terwijl Sien & Maria druk signeren aan de stand van Lampedaire Uitgevers is er een andere schrijver in die stal aan wie dat twijfelachtige voorrecht brutaal wordt ontzegd. Zijn naam is Jean-Pierre Van Rossem.
Van Rossem mocht dinsdag van uitgever Lempereur zijn eigen biografie De engel in de duivel niet meer komen signeren. Dat recht is hem ontnomen door zijn uitgever en haar advocaat met als argument dat hij zich in gesprekken met onder meer Phara en De Standaard negatief en lasterlijk had uitgelaten over zijn uitgeverij.
De klacht van Van Rossem? Zijn boek zou zonder nalezing en buiten zijn medeweten op de markt zijn gegooid. Volgens Van Rossem had dat het boek er in de huidige vorm niet mogen komen. "Voor het boek dat Lampedaire nu uitgeeft, bestaat zelfs geen contract", aldus Van Rossem. "Een contract was er wel voor een biografie die geschreven zou worden door Luk Alloo. Maar omdat ik niet tevreden was over dat werk, heb ik die biografie in een paar dagen tijd zelf geschreven. Dat manuscript heeft Luk volgens mij – te goeder trouw – aan de uigeverij bezorgd. En die heeft het, zonder dat ik er ooit enige inzage in gekregen heb, gedrukt en verspreid. "
Van Rossem voegt er nog aan toe dat Luk Alloo medeoprichter en -zaakvoeder is van Lampedaire Uitgevers. Dat laatste blijkt, na raadpleging van Het Staatsblad (ondernemingsnummer 811.620.180 invoeren, op 'lijst' klikken en dan op 'beeld'), te kloppen.
Hallo, Luk Alloo?
Luk Alloo: "Van Rossem vertelt nonsens. Het is waar dat ik geprobeerd heb de biografie van Van Rossem te schrijven. Ik wou een breed palet schetsen, met verhalen van zijn vrouwen, zijn vrienden, zijn zakenpartners,... Maar na een paar hoofdstukken die ik hem heb doorgestuurd, vond hij dat blijkbaar geen goed idee meer en heeft hij besloten om zelf zijn eigen verhaal te vertellen. Ik vind mijn eigen idee nog altijd beter, maar hij doet maar. Maar over de verdere afhandeling van zijn boek weet ik echt niets."
Terwijl u volgens Het Staatsblad wel medeoprichter en -investeerder bent van Lampedaire?
"Oké, ik heb een paar boeken gepubliceerd bij Lampedaire, maar voor de rest heb ik met die uitgeverij niets te maken. Ik heb bij de oprichting van de uitgeverij op verzoek van Valerie Lempereur, iemand die ik al twintig jaar ken, mijn handtekening gezet. Omdat ze die nodig had. Maar als je Het Staatsblad blijft lezen, zul je ook merken dat er over twee weken een artikel verschijnt waarin ik afstand doe van mijn belang in de uitgeverij."
NOOT ACHTERAF 6/11/2009: uit het e-mailverkeer (.jpg 1, 2 en 3) tussen Jean-Pierre Van Rossem en Valerie Lempereur blijkt dat Van Rossem inderdaad nooit een drukproef te zien gekregen heeft: Valerie Lempereur begrijpt dat Van Rossem haar dat verwijt.