Feiten zijn heilig

Peter Casteels
Peter Casteels - Column - Uitgelicht
Peter Casteels

Zelfs in een interview dat over de ideologie van zijn partij hoorde te gaan, kon de voorzitter van sp.a zich niet inhouden. Dat er in de media zo weinig aan ‘fact checking’ wordt gedaan – een Amerikaanse term die tijdens de Nederlandse verkiezingscampagne populair was en onvermijdelijk naar onze regio overwaaide. “Journalisten laten voortdurend allerlei platitudes passeren, zonder kritische reflex”, verzuchtte hij tegen Joël De Ceulaer. Tobback begon erover nadat hij over N-VA werd geciteerd, want het hoeft niet gezegd dat het de newspeak van die partij is die hij graag nauwkeuriger onderzocht had gezien.

Helaas gaat het mis als De Ceulaer om een voorbeeld vraagt. De verwachting dat Tobback het discours van N-VA voor eens en voor altijd zou ontmaskeren als een groteske leugen, maakt hij alleszins niet waar. “Neem nu de belastingdruk in ons land. Die zou te hoog zijn. Maar als je begint na te rekenen wat je daar allemaal voor terugkrijgt, dan moet je dat toch relativeren”, is het antwoord. Tja. Wie net nog zat te popelen om de harde feiten te checken, krabt zich nu achter de oren. De belastingdruk is een meetbaar gegeven, de rol van de overheid een debat zonder einde. Moet elke journalist zich uitspreken over de meerwaarde van wat politici met ons geld doen? Bewaar het, in elk geval, mij.

De steen van Tobback

In Nederland ligt het armoederisico van gepensioneerden op 5,7 procent, in Frankrijk bedraagt het 8,4 procent en in Duitsland 13,4 procent. Voor België is dat 16,1 procent

De aanhoudende feitenchecker wordt beloond met een tweede voorbeeld. “Nog een andere platitude waar te weinig kritische vragen over worden gesteld: dat wij niet alleen de hoogste lasten hebben, maar ook de laagste pensioenen”, vervolgt Tobback. “Dat is ook nonsens. Als je dat vergelijkt met de rest van Europa, zijn onze gepensioneerden er het beste aan toe.” Met als slotakkoord: “De armoede onder gepensioneerden is bij ons spectaculair aan het teruglopen. Dat heeft onder meer te maken met een aantal maatregelen die ik zelf als minister van Pensioenen heb genomen in het kader van het Generatiepact. […] Als ik voor de rest niets meer zou doen in mijn leven, is dat toch iets om tevreden over te zijn. Het is de steen die ik verlegd heb in de rivier.” De krop in de keel denkt u er zelf maar bij.

Simpel na te kijken is dat – volgt u even mee. De Universiteit Antwerpen (OASeS) houdt de haast universeel gehanteerde cijfers bij die door EU-SILC worden aangeleverd. In 2005 – wanneer Paars II in het najaar het Generatiepact goedkeurde – liep 20,6 procent van de 65+’ers een armoederisico. In het meest recente jaar, 2011, bedroeg dat cijfer 20,2 procent. Een daling van 0,4 procent. Vergelijkingen met Europese landen zijn te vinden bij Eurostat. Zij werken met hetzelfde cijfermateriaal voor de groep ‘gepensioneerden’. In België riskeren 16,1 procent van hen in armoede te leven. Dat is zowel hoger als het gemiddelde van de eurogroep (12,5 procent) als zelfs van de hele Europese Unie (13,9 procent), waarin landen als Bulgarije (30 procent) en Cyprus (41,1 procent) zitten verrekend. Ook de vergelijking met de ons omringende landen doorstaan we niet. In Nederland ligt het armoederisico voor gepensioneerden tien procent lager (5,7 procent), in Frankrijk bedraagt het 8,4 procent en in Duitsland 13,4 procent.

Spaarcenten en een huis

De rauwe feitenchecker zou Bruno Tobback als een ordinaire leugenaar brandmerken, maar deze cijfers behoeven enige nuance.

De rauwe feitenchecker zou Bruno Tobback als een ordinaire leugenaar brandmerken, maar deze cijfers behoeven enige nuance. Ze beoordelen namelijk enkel het inkomen van ouderen. Wie minder dan 60 procent van het mediaaninkomen bezit, zit in de risicogroep. Om soortgelijke resultaten tikte de OESO België in 2012 op de vingers, maar de resultaten negeren het een en het ander. Veel Belgen hebben een eigen woning en een som spaargeld. Ook aanvullende pensioenen worden niet in rekening gebracht. Frank Vandenbroucke – in een paper voor het Centrum Herman Deleeck – gebruikt een andere methode van Eurostat en verklaart 7,7 procent van de 65+’ers arm.

Dat is nog steeds meer dan wat de veel grovere becijfering voor Nederland opleverde, en ongeveer even veel als voor Frankrijk. Belgische gepensioneerden zijn er niet het beste aan toe. De daling is na nuancering indrukwekkender, maar ‘spectaculair’ is ze niet te noemen. Het is choquant dat Tobback deze halve waarheden aanhaalt om journalisten de les te spellen. Ook de glorieuze kans die hij laat liggen om een mantra van N-VA onderuit te halen, is veelzeggend. Maar dat geen enkel medium hem op zijn voor waar aangenomen dromen wees, bewijst alsnog zijn cynische gelijk.

LEES OOK
Anton Jäger / 18-03-2021

Burgerparlementarisme

De Nederlandse verkiezingen bewijzen het een zoveelste keer: de linkse partijdemocratie in Europa lijkt ten dode opgeschreven. Een geloot burgerparlement biedt niet meteen een…
Senate_of_Belgium_hemicycle
Anton Jäger / 10-03-2021

De millennial als militant: klassenstrijd in de Amerikaanse middenklasse

Is er in de VS vandaag nog een revolutionaire rol weggelegd voor hoogopgeleide professionals, of zijn de vrije beroepen en gesalarieerde kenniswerkers intrinsiek onbetrouwbaar?
Ontwerp zonder titel-16
Thomas Falk / 01-03-2021

De mutatie van het fascisme (Deel II)

Het fascisme leeft voort in soms onherkenbare erfgenamen. Media spelen een rol in de verspreiding van hun extreme ideeën, die via internet sowieso al de lands- en partijgrenzen…
FLEMISH NATIONAL SINGING FEAST