Yves Desmet (bijna 50) krijgt adellijke titel voor verjaardag

Tim F. Van der Mensbrugghe
Yves ridder Desmet
Politiek commentator Yves Desmet wordt als ridder opgenomen in de Orde van de Purperen Kousenband.
Yves ridder Desmet
Politiek commentator Yves Desmet wordt als ridder opgenomen in de Orde van de Purperen Kousenband.

[SATIRE] Yves Desmet, als politiek commentator bij De Morgen niemand minder dan het geweten van Vlaanderen, wordt eind deze maand vijftig jaar. Om dat te vieren is er een groots feest opgezet, 'Red Desmet', naar analogie met de protestactie 'Red uw gazet', waarmee het personeel van De Morgen eerder dit jaar zijn onvrede uitte over het collectief ontslag aldaar. In het kader van de festiviteiten verleent koning Albert II de titel van 'ridder' aan de gerenommeerde journalist. 'Ik maak me zorgen over Yves' gezondheid', zucht columnist Koen Meulenaere. 'Zoveel arrivisme kan zelfs een loftsocialist niet verteren tijdens één mensenleven.'

Door Tim F. Van der Mensbrugghe

Yves Desmet zag het levenslicht op 31 oktober 1959. "Dat betekent dat mijnheer Desmet vorig jaar 49 werd", rekent professor numerieke wiskunde Willy Govaerts (UGent) ons voor. "Of hij er nog goed uitziet voor zijn leeftijd, moet u echter niet aan mij vragen. Ik kan u wel het nummer geven van een collega van de vakgroep Dermatologie of zo."

In 2008 viel 31 oktober op een vrijdag. Yves Desmet had enkele intieme vrienden uitgenodigd voor een diner bij hem thuis – een mooie loft hoog boven het zacht kloppende hartje van de stad Mechelen. Zoals bekend is Yves Desmet een meer dan begenadigd hobbykok en zijn gezelschap mocht zich onder andere te goed doen aan boterzacht gestoofd melklam alsook smeuïge tatjespap met verse garnalen uit Zeebrugge. Het gesprek ging – hoe kon het ook anders? – over de wild om zich heen schoppende kredietcrisis, over het geklungel van de regering-Leterme en over de sociale toestanden bij Yves' eigen gazet.

Chocomousse

"Er leek geen vuiltje aan de lucht", herinnert boezemvriend Pat Donnez zich. "Yves had het met vuur in zijn ogen over alles wat er misging met de wereld. Dan komt de journalist in hem naar boven. Uit zijn heilige en oprechte verontwaardiging haalt hij energie en zelfs enthousiasme." Maar dat enthousiasme zou niet de hele avond blijven duren. "Yves was een beetje ontgoocheld in zijn chocomousse. Die was volgens hem niet luchtig genoeg. Hij blijft een perfectionist, hé", vertelt Donnez.

Er leek iets gebroken in de toenmalige politiek hoofdredacteur. Desmet nam zijn glas rode wijn ter hand en verliet de feesttafel. "Keuvel rustig verder", mompelde hij nog voor hij naar de glazen wand slofte die een indrukwekkend zicht biedt op de omgeving. "Daar stond hij dan", zegt Donnez. "Die massieve mens, die man uit één stuk, geknecht door een dessert dat net dat tikkeltje te zwaar viel. Dáchten we."

Angstwekkende grimas

Minutenlang bleef Desmet naar buiten turen terwijl zijn gasten hardnekkig probeerden om rustig verder te keuvelen. Plots hoorden zij hun gastheer grommen. "Maar was het wel gegrom, of was die chocomousse dan toch op zijn maag blijven liggen? We wisten het eerst niet", geeft Donnez toe. "Tot we merkten dat Yves niet van het panorama stond te genieten maar zijn eigen spiegelbeeld obsessief in de ogen keek. En toen zei hij iets dat ons hart een tel deed overslaan."

"Yves, voor het jaar om is, maak ik er een eind aan", beloofde Desmet zichzelf met een gelaat dat tot een angstwekkende grimas was vertrokken. Pas na enkele seconden merkte hij dat zijn gezelschap hem met verschrikte ogen zat aan te staren. Desmet draaide zich om en slaagde erin om met een charmante grijns te vragen: "Iemand een bel cognac?"

Onuitspreekbare paniek

"De rest van de avond verliep gemoedelijk", weet Donnez nog. "Maar toch heb ik die nacht niet goed geslapen. Ik wist dat er iets aan de hand was. Yves suïcidaal? Neen, dat heb ik nooit echt geloofd. Oké, hij was 49 geworden en er restte hem slechts één jaar om nog een laatste restje jeugdigheid te veinzen. Maar ik had de indruk dat Yves zelfs uitkeek naar zijn vijftigste verjaardag."

Wat knaagde er dan wel aan de ziel van Desmet? Donnez ging te rade bij de ruimere kennissenkring van zijn goede vriend. Ook politieke kennissen kregen de vraag of ze de laatste tijd het gevoel hadden gekregen dat er iets mis was met het geweten van Vlaanderen. Wat was die 'er' waar zo nodig een einde aan gemaakt moest worden?

Stilaan begonnen er overal – van de Wetstraat tot in Laken, van de Vlaamse Opera tot het Hof van Cleve, van de Medialaan tot de Dexiatoren – stille alarmsignalen te luiden. Het geschal van de onuitspreekbare paniek kon op niets anders wijzen dan een Belgische variant van doomsday, een worstcasescenario waarbij de voltallige elite – de culturele en de politieke, de mediatieke en de culinaire, de syndicale en de gerechtelijke, de commerciële en de wetenschappelijke – in één ruk weggevaagd zou worden.

Complot

"Yves Desmet wéét dingen", zegt oud-premier Guy Verhofstadt (Open Vld). "We moeten daar niet over zeveren: als Yves al 15 procent onthuld heeft van wat er allemaal gebeurt in de Wetstraat, zal het veel zijn. Het beeld dat in de media wordt opgehangen van de politiek oogt niet netjes, maar geloof mij: het had nog véél erger gekund. En neen, ik ga u nu geen voorbeelden geven."

"We móésten iets doen", zegt ook Rudy De Leeuw, voorzitter van de socialistische vakbond ABVV. "Zodra Yves Desmet zijn mond eens écht opendoet, is het gedaan met dit koninkrijk. Al te veel delicate evenwichten die dit land overeind houden, kunnen slechts overleven op voorwaarde dat het grote publiek er geen weet van heeft. Dat kunnen we de mensen toch niet aandoen, dat ze opeens wakker worden in een land dat niet meer bestaat?"

Ook in de culturele wereld beseften nogal wat spelers dat Yves Desmet hun zorgvuldig opgebouwde reputatie met één vingerknip kon vernietigen, en dan hebben we het nog niet eens gehad over de mediasector. Pat Donnez' voornemen om eens voorzichtig te polsen naar de geestelijke toestand van zijn kameraad mondde zodoende uit in het allereerste echte complot dat dit land gekend heeft: het volledige Belgische establishment spande samen om Yves Desmet aan boord te houden.

Staatsveiligheid

Begin er maar aan: de best geïnformeerde journalist, degene die zich beter thuis voelt in de kronkelende wandelgangen van het Belgische staatsbestel dan het gemiddelde Kamerlid in zijn eigen kieskring, buiten een wijdvertakt geheim houden dat hemzelf als voorwerp heeft. "Het was een huzarenklus", geeft Donnez toe, die de actie 'Red Desmet' op poten zette. "En het is bijzonder jammer dat ons plan twéé dagen voor zijn voltooiing alsnog uitlekt op uw website. Nu ja, we prijzen ons al gelukkig dat Staatsveiligheid er geen lucht van heeft gekregen. Anders lagen onze plannen al vóór de verkiezingen van juni op straat."

De plannen van het actiecomité Red Desmet waren tweeledig: enerzijds op zaterdag 24 oktober een groots verrassingsfeest organiseren en anderzijds een adellijke titel proberen te bekomen voor de journalist. Daartoe trokken Johan Vande Lanotte (sp.a) en Karel De Gucht (Open Vld) naar koning Albert II om te bespreken "wat er mogelijk was voor Yves Desmet". Het moest natuurlijk nog niet meteen baron of graaf zijn, markies of landsheer zou ook al volstaan.

Minister van staat

"Een adellijke titel versieren voor Yves bleek toch moeilijker dan gedacht", bekent Vande Lanotte. "Je moet weten dat kroonprins Filip niet echt hoog oploopt met hem. Uiteindelijk bleek ridder het hoogst haalbare. Karel en ik hebben wel kunnen regelen dat Yves opgenomen wordt in de Orde van de Purperen Kousenband." Als we vragen of dat een orde is die speciaal gecreëerd werd voor mensen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor het paarse regime onder Guy Verhofstadt, reageert Vande Lanotte gepikeerd. "Wat moeten we dan doen? Yves Desmet minister van staat maken?"

Ondertussen zocht het logistieke team onder leiding van Pat Donnez naar mogelijke locaties voor het verrassingsfeest. "Een vervelende zaak. Op het eerste gezicht lijken cultuurtempels als de KVS in Brussel of de Vooruit in Gent ideale plekken, maar daar komt Yves veel te vaak en is de kans op lekken dus veel te groot", zucht Donnez. "Gelukkig hebben we met het Guislainmuseum in Gent een mooie locatie gevonden waar ruimte is, waar geschiedenis aan kleeft, waar een culturele geest waait en waar we iets op poten kunnen zetten zonder dat alleman erop staat te kijken."

Een beetje zenuwachtig

Desmet wordt naar het betreffende museum gelokt onder het voorwendsel van een debat tussen politici en mensen uit de culturele sector. "Maar in werkelijkheid moet Yves een ludiek debat modereren tussen zijn eerste en zijn tweede opvolger als hoofdredacteur van De Morgen, respectievelijk Rudy Collier en Klaus Van Isacker", vertrouwt Pat Donnez ons toe.

"Ik ben eerlijk gezegd een beetje zenuwachtig", bekent Van Isacker aan de telefoon. "Ik ben verbaal niet zo'n krachtpatser, en ik hoop dat Rudy niet te fel van leer trekt." Collier lacht als we hem met de uitspraken van Van Isacker confronteren. "Och, Klaus moet niet bezorgd zijn. Uiteindelijk is het niet de bedoeling dat we elkaar afmaken, wel dat we Yves in de bloemetjes zetten. Onze bewondering voor Yves is groot. Mag ik langs deze weg overigens mijn groot respect uiten voor Yves Desmet? Welnu, hij is een man die volgens mij nog altijd de grootste verdienste heeft dat De Morgen bestaat, en opengebloeid is tot een moderne en – jawel – verdraagzame krant. Hier en daar kan misschien iemand in de leer gaan bij hem."

Ook in het De Morgen Magazine van 10 oktober stak Rudy Collier niet weg dat hij nogal opkijkt naar zijn voorganger. "Yves Desmet heeft al ontelbare edito's en essays neergepend in zijn rijke carrière. Maar het stuk dat hem allicht het meeste schrijfplezier gaf, is de fraaie inleiding op zijn eigen boek over Maria Landis: de vrouw uit Sardinië die jarenlang voor Guy Verhofstadt kookte", schreef Collier in zijn voorwoord. "Een fijn boek over een fijne vrouw over een fijne tijd van toen de keuken van de premier symbool stond voor wat politiek zou moeten betekenen: een beetje soelaas brengen in het dagdagelijkse leven."

Boegbeeld

Ook Van Isacker, toch algemeen hoofdredacteur van De Morgen en in die functie de meerdere van Desmet, erkent dat hij veel te danken heeft aan het talent en de ervaring van zijn voorganger. "Ik zal altijd een beetje in zijn schaduw blijven staan, en zeker nu hij ridder wordt", mijmert Van Isacker. "Yves blijft toch het boegbeeld van de krant. Vele mensen weten zelfs niet dat ík nu eigenlijk hoofdredacteur van De Morgen ben. (lacht) Op de Wikipediapagina over Yves staat zelfs dat híj nog altijd algemeen hoofdredacteur is! Dat mogen ze nu toch stilaan beginnen te veranderen, vind ik."

Als we Klaus Van Isacker vragen of hij er een idee van heeft hoeveel man er uitgenodigd is op het verrassingsfeest, blijft hij het antwoord schuldig. "Dat weet ik niet. Ik denk dat alleen Pat dat weet", aarzelt Van Isacker. "Kijk, de uitnodigingen zijn niet in één pak verstuurd. Elke organisatie die mee in het complot zit, heeft van Pat een lijst gekregen met adressen. Zo zijn er van op de redactie van De Morgen een honderdtal uitnodigingen vertrokken. Het zou me niet verbazen dat ook de postdienst van het parlement nogal wat enveloppen verzonden heeft en ik geloof dat verschillende culturele instellingen discreet hun netwerk hebben aangesproken. Ook de kosten worden overigens min of meer gedeeld."

"Min of meer gedeeld? Zijn dat de woorden die die Van Isacker gebruikt? Zal ik eens vertellen wat dat wil zeggen, min of meer gedeeld? Dat wil zeggen dat gij en ik als belastingbetaler zullen mogen opdraaien voor het verjaardagsfeest van Yves Desmet. En ik heb nochtans géén uitnodiging ontvangen en mijn kop eraf als gij er wel één ontvangen hebt." Aan het woord is Knack-journalist Koen Meulenaere, die in zijn wekelijkse column 'Bladspiegel' al maandenlang met scherp schiet op Yves Desmet. Meulenaere bestempelt de politiek commentator steevast als loftsocialist.

Loftkapitalist

"Loftsocialist? Een loftkapitalist, ja", verbetert Meulenaere meteen. "Iemand die meer dan tien jaar het schandknaapje is geweest van Guy Verhofstadt is toch geen socialist? Of kent gij één socialist die er het zwijgen toe zou doen wanneer vijftien van zijn beste mensen worden ontslagen omdat ze voor de rechten van hun collega's zijn opgekomen? Kent gij misschien één socialist die afwezig zou blijven op een steunfeest voor die verworpenen omdat hij thuis zijn eigen bonussen zit te tellen?"

Meulenaere moet in al zijn verontwaardiging even op adem komen. "Straks begin ik er nog van te hyperventileren. Allez, wat ís dat nu met die ex-hoofdredacteurs van De Morgen? Eerst trakteert de Belgische staat die ene (Paul Goossens, nvdr) voor zijn pensioen op een feest in Hertoginnedal en nu laten ze die andere zijn vijftigste verjaardag vieren op ónze kosten. En volgens u wordt die commanditaire loftsocialist in één houw ook nog eens tot ridder geslagen door de koning! Mijn chef-Wetstraat moest het horen, hij zou wat doen. Ik begin me echt zorgen te maken over Yves' gezondheid. Zoveel arrivisme kan zelfs een loftsocialist niet verteren tijdens één mensenleven."

Bedreigd

Meulenaere twijfelt wanneer we hem vragen of hij zaterdag naar het feest voor Desmet zou gaan als hij wel een uitnodiging had ontvangen. "Hmmm. Ik denk dat ik mijn gezicht daar beter niet laat zien. Het schijnt dat die Desmet nogal agressief uit de hoek kan komen. Dat geeft hij zelf toe in een interview in het magazine BO (Best One). Iemand van de VRT had kritiek geuit op een stuk van Desmet over de openbare omroep en toen onze loftsocialist die man tegenkwam op een receptie, heeft hij hem bedreigd: 'Nog één keer zoiets over mij zeggen en je krijgt een pint in je gezicht.' Gewoonlijk pas ik voor dat soort toestanden, maar ik zou wel graag mijn belastinggeld terugverdienen door enkele glazen champagne achterover te slaan"

Twijfel waart ook rond in het hart Freya Van den Bossche (sp.a), minister in de Vlaamse regering. Van den Bossche heeft een uitnodiging ontvangen, maar uitspraken over haar lichaam die Desmet deed in een intimistisch interview vielen haar zwaar. Dat vraaggesprek werd opgetekend door Nadia Dala en verscheen op 27 juni 2009 in De Morgen, Desmets eigen gazet. "Van magere vrouwen krijg ik geen erotische fantasieën", deelde de politiek commentator mee. "Zelfs de prachtige Freya Van den Bossche, die vaak bovenaan in de toptienlijstjes van knappe vrouwen prijkt, zegt me niets. Te mager, geen vlees. Gooi er een brood naar en het komt gesneden terug."

Erotische fantasieën

Ondertussen is Van den Bossche hoogzwanger en zou je brood ongeschonden terugkaatsen. "Maar dan nog, zoiets hoef ik niet te pikken van een politiek commentator", zegt Van den Bossche. "En heb je gelezen welke erotische fantasieën die man wél koestert? Met zijn maat Pat Donnez in een Chesterfield zitten lezen en bediend worden door een serveuse in sexy lingerie! Ik ga me eerst eens goed informeren of de diensters zaterdag wel kleren aan zullen hebben, anders ga ik naar een feestje waar ze leukere fantasieën koesteren."

Iemand die níét getwijfeld heeft over zijn aanwezigheid op het verrassingsfeest, is voormalig premier en huidig minister van Buitenlandse Zaken Yves Leterme (CD&V). "Jullie zullen wel weer zeggen dat ik zuur en verbitterd ben, maar ik kom dus niet", zegt Leterme beslist. "Neen, dat is niet uit rancune, ik stel alleen maar vast dat Yves Desmet het niet kon laten om voortdurend campagne te voeren tegen mijn regering. Of denkt u dat ik niet weet dat Desmet bij mijn ontslag als premier voor de hele redactie van De Morgen gebruld heeft: 'Yes, we hebben hem!' Om het met een boutade te zeggen: wie gelooft die man nog?"

De relatie tussen Yves D. en Yves L. verloopt al langer stroef. De boter zat definitief vol haar toen Desmet voor de verkiezingen van 2007 een hele waslijst redenen publiceerde waarom hij niet op Leterme zou stemmen. "Ach, die bijdrage van Yves Desmet leek heel erg op campagne voeren, maar dat was het natuurlijk niet, want het bleef een opiniestuk. De Morgen heeft zich nooit als krant en als redactie voor of tegen een politicus uitgesproken", vergoelijkt communicatieprofessor Leen D'Haenens een en ander.

Slijmerig verhaaltje

Toen Leterme eind vorig jaar in moeilijkheden kwam met het Fortisdossier, riep Desmet de toenmalige premier op om zijn schup af te kuisen. "Eigenlijk is Leterme vandaag al ieder moreel krediet kwijt om een rechtsstaat te leiden. Zijn vlucht vooruit is niet de oplossing. Hij zou dan ook het best de eer aan zichzelf houden en zijn ontslag aanbieden bij de koning", schreef Desmet op 18 december 2008. En ja, nauwelijks een dag later lag Leterme bloedend op straat.

"Ik heb het hem nog altijd niet vergeven, neen", bekent Leterme in een openhartig gesprek met De Werktitel. "Het is dan des te cynischer dat die radioman (Pat Donnez, nvdr) met een slijmerig verhaaltje komt aanzetten dat Yves Desmet in de knoop ligt met zichzelf. (haalt de pikante uitnodiging voor het verrassingsfeest boven) Bezie dat nu eens. Dat is toch geen niveau meer? Sorry, maar als ík een jaar geleden uit de mond van Yves Desmet het zinnetje 'Yves, voor het jaar om is, maak ik er een eind aan' had gehoord, had ik wel geweten om welke Yves het ging en waaraan er een eind zou worden gemaakt. Waaraan? Dat u dat nog durft te vragen. Aan mijn regering natuurlijk!"

Colère

Advocaat Carl Bevernage neemt het op voor Leterme. "Over die Yves Desmet valt een en ander te zeggen dat niet welriekend is. Alleen wordt het niet gezegd omdat Desmet nog veel onwelriekender zaakjes kan onthullen. Maar toch, kijk nu eens naar de zaak-De Tandt. De pers zou zich in die affaire beter wat meer op de fundamenten richten. En Yves Desmet volgt die zaak op de voet, maar zijn partner (advocate Ann Van de Velde, nvdr) heeft wel zitting in de Hoge Raad voor de Justitie. Die man zou gerust wat meer reserves aan de dag mogen leggen, vind ik. Van iemand die zelf pleit voor terughoudendheid zou ik verwachten dat hij dat ook op zichzelf toepast."

Rudy Collier ontploft zowat als we hem de uitspraken van Bevernage en Leterme voorleggen: "Ik vreet hier haast van colère mijn werkmansklak op. Dat ze zoiets durven te zeggen! Die twee zijn gewoon jaloers omdat zij geen ridder mogen zijn. Yves Desmet is de meest onafhankelijke journalist die er rondloopt. Niemand maar dan ook niemand houdt zijn pen vast, en neen, ook Christian Van Thillo niet. Yves' pen is zo onafhankelijk dat hij haar zélf met moeite mag vasthouden. Kortom, als Yves Desmet er niet was, was de democratie in dit land al lang naar de haaien. Zeg dat ik het gezegd heb!"

LEES OOK
Tim F. Van der Mensbrugghe / 18-10-2010

Koning legt bom onder Franstalig plan-B

[SATIRE] Als het land alsnog uit elkaar valt en er een post-Belgische, Waals-Brusselse entiteit uit de as herrijst, zal het zonder de koninklijke familie zijn. PS-voorzitter Elio…
Nullam quam tellus, pulvinar in molestie blandit, blandit vitae magna.